Stress
Ingrijpende gebeurtenissen kunnen op verschillende manieren zorgen voor nare gevolgen. Om dat te begrijpen zoemen we even in op ons zenuwstelsel.
Het zenuwstelsel
Ons zenuwstelsel is voortdurend actief om ons in staat te stellen ons zo goed mogelijk aan veranderende omstandigheden aan te passen. Het optimaal functioneren van dit systeem is van cruciaal om in leven te blijven en voor onze psychische en lichamelijke gezondheid (Moss et al., 2022). Of en wanneer iemand stress ervaart verschilt van persoon tot persoon. Dit is o.a. afhankelijk van de intensiteit van de stressor, iemands culturele achtergrond, zijn of haar coping strategieën en het al dan niet ervaren van sociale steun (Zimbardo et al., 2021).
ACUTE STRESS
We kennen allemaal wel de fight-flight-or-frees reactie die door ons autonome zenuwstelsel wordt opgewekt wanneer we ineens in een stressvolle situatie terecht zijn gekomen. Dit is een onmiddellijke fysiologische reactie waarbij van onze hartslag en ademhaling versnelt. Ook gaat onze bloeddruk omhoog en we beginnen te zweten. En dat is maar maar goed ook. Deze reactie geeft ons namelijk de mogelijkheid om ‘het gevecht’ aan te gaan of juist te vluchten voor deze stressvolle, soms levensgevaarlijke, situaties.
CHRONISCHE STRESS
Chronische stress kan leiden tot veranderingen in de reactiviteit en sensitiviteit van dit systeem. Het stresssysteem kan zodanig veranderen dat er een extreme of abnormale reactie op stress ontstaat waardoor er een vicieuze beweging in gang kan worden gezet. Je kan je voorstellen dat dit de psychische kwetsbaarheid negatief zal beïnvloeden. Stresshormonen werken namelijk ook in op de hersenen. Hierdoor kan je te maken krijgen met depressies en angstklachten maar ook wordt het lastiger om te leren, dingen te onthouden, te plannen en lastige beslissingen te nemen. En alsof dat niet genoeg is, je wordt impulsiever en reageert sneler agressief of je trekt je juist vaker terug. Dit gedrag kan makkelijk leiden tot nieuwe problemen.
Psycho-trauma
In de meeste gevallen leidt een traumatische gebeurtenis (dus niet de ingrijpende gebeurtenis!) tot een psychotrauma. Deze kan je herkennen aan de volgende drie groepen van symptomen:
- Veelvuldige herbeleving; je ziet steeds weer opnieuw beelden van de gebeurtenis, bijvoorbeeld in je dromen of overdag.
- Vermijdingsreacties; je zet van alles in om situaties die met de gebeurtenis te maken hebben, of eraan doen denken, te ontlopen. Bijvoorbeeld door veel meer dan anders te gaan sporten, je te storten op sociale activiteiten zodat je nooit niks te doen hebt of heel veel te werken (of juist helemaal niet meer).
- Verhoogde waakzaamheid en prikkelbaarheid; je bent constant op je hoede en schrikt bijvoorbeeld van geluiden. Of je wilt gaan slapen maar je blijft maar piekeren.
Langdurige stress kan ook leiden tot lichamelijke aandoeningen als astma, slaapstoornissen, hoofdpijn, maagzweren en zelfs hartkwalen. Genoeg redenen dus om stress, als reactie op een ingrijpende gebeurtenis, serieus te nemen en proberen de stress te verminderen.
(Buijssen, 2020; Moss et al., 2022).
Ja.. en dan? Wat moet je doen als je merkt dat je stresssysteem ontregelt is geraakt?
Om herstel te bevorderen is het belangrijk om alert te zijn op deze signalen van stress. Signalen die je bij jezelf kan herkennen zijn bijvoorbeeld: spanning in je lijf, hoofdpijn, prikkelbaar zijn, snel schrikken, slecht slapen of gevoelens van schaamte/schuld. Dit zijn overigens hele normale reacties op abnormale gebeurtenissen. Wel is het belangrijk dat je deze signalen niet negeert omdat langdurige stress kan leiden tot gezondheidsklachten en/of ongezond gedrag (dat veroorzaakt wordt door stress) in stand houden of verergeren (Hosper & Van Loenen, 2021).
Verschillende tools kunnen je helpen bij het verminderen van stress.
CONTACT
Wilt U contact met ons opnemen? Klik op de onderstaande knop en wij komen snel met een reactie.